دنیای امروز، دنیای رایانه‌هایی است که به انسانها حکومت می‌کنند و برای آنها خط مشی تعیین می‌کنند. این رایانه‌ها به انسانها می‌گویند چه کنید و چه نکنید، به جای انسانها می‌اندیشند و به جای انسانها تصمیم می‌گیرند.
در ابتدای امر، رایانه‌ها را به منظور مصاحبه و حساب و کتاب اختراع کردند. متخصصان انتظارات مختلفی از رایانه داشتند. انتظاراتی همچون صرفه‌جویی در وقت آنها و کمک در امور کاری و زندگی …. به تدریج، چنین انتظاراتی برنامه‌نویسان را واداشت تا برنامه‌های پیشرفته‌تری برای رایانه‌ها بنویسند. بدین ترتیب برنامه‌های برای این رایانه‌ها تعریف و برنامه‌ریزی شد که حجم بزرگی از وظایف به عهده گرفتند.
و درحال حاضر با وجود تولید انبوه، رایانه‌ها در هر خانه و منزلی در اختیار شما و تمامی شهروندان قرارگرفته است. دنیای اینترنت مانند کتابخانه‌ای است که می‌تواند ما را به منابع اطلاعاتی دست اول دنیا وصلمان کند. دقت محیرالمعقول این رایانه‌ها در نرم‌افزارها و بازی‌های رایانه‌ای به گونه‌ای است که کمتر کسی به این فکر می‌افتد که ممکن است در دنیای این جعبه جادویی اشتباهی هم رخ بدهد.
ولی به راستی این ماشین جادویی تا چه اندازه توانسته است در امر ترجمه به ما کمک کند.
انتظارات متخصصین از رایانه در امر ترجمه چیست؟ چه چیزی باعث می‌شود که انسانها را به سمن ترجمه ماشین سوق می‌دهد. مسلماً ترجمه ماشینی بسیار ارزان قیمت‌تر از ترجمه انسانی می‌باشد. 68 درصد محتواهایی که در وب‌سایتها یافت می‌شود به زبان انگلیسی هستند. 64.8 درصد افرادی که در وب‌سایتها به دنبال مطلب می‌گردند، افراد غیرانگلیسی‌زبان هستند. مجموعه این عوامل باعث می‌شود که افراد به دنبال ابزار سریع و ارزان قیمتی بگردند که بتواند وظیفه ترجمه را برعهده بگیرد.
در اینجاست که ماشینهای ترجمه نقش بزرگی را ایفا می‌کنند. بخش بزرگی از این ماشینهای ترجمه به منظور تسهیل دسترسی به این اطلاعات برنامه‌ریزی شده اند.
برخی دیگر انتظار ترجمه متن دارند، ولی می‌خواهند با ماشین کلا از شر هزینه‌های گزاف مترجم انسانی بی‌نیاز بشوند. با تولید انبوه رایانه و افزایش پژوهش در سخت‌افزار و نرم‌افزارها رایانه یه سرعت در حال رشد هستند و امید به یافتن روشهای برتر در ترجمه ماشینی در برخی از پژوهشگران افزایش یافته است.
در عمل اینکه بخواهیم کار یک مترجم انسانی را با مترجم ماشینی مقایسه کنیم، کار عبث و بیهوده‌ای است. زیرا که این ابزار ترجمه تنها به منظور تولید انبوه و افزایش سرعت دسترسی به اطلاعات اختراع شده است. در واقع کاربردش افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌هاست.
لازمه یک ترجمه خوب داشتن تسلط کافی بر روی زبان مبدأ و زبان مقصد است تا مقدمات درک و ترجمه مطالب مقدور گردد. آنچه که می‌تواند یک مترجم را در انجام یک ترجمه خوب کمک کند انتخاب صحیح واژگان و توجه به ظرایف دستور زبان و یافتن معادلهای صحیح برای اصطلاحات زبان دوم است.
در ابتدای ورود رایانه تصور می‌شد که با توجه به سرعت پردازش فوق‌العاده این فناوری بزودی جایگاه مترجمان توسط این نوآوری گرفته شود و امر وقت گیر ترجمه به کاری آسان و سریع تبدیل شود …. ولی افتاد مشکلها.
اشتباهات که دراین رایانه‌ها دیده می‌شود به قرار ذیل است.
نفص دانش فنی
یک از اشکالات کار تهیه برنامه‌های ماشین ترجمه، نقص دانش ما درباره فرایندهای ادراک و تولید زبان است. یعنی شما دقیقاً نمی دانید که یک نفر اهل زبان چگونه می‌اندیشد و چگونه سخن می‌گوید. مثال زیر را در نظر بگیرید.
مادر به فرزند می‌گوید اجاق را خاموش کن. در این جمله منظور این است که شعلۀ زیر قابلمه خاموش شود.
مشکلات معنایی واحدهای زبانی
- معنای ضمنی : ترکیباتی که در هر زبان، معنی آن چیزی بجز معنی مجموعه اجزای سازنده آن است، مانند اصظلاحات، ضرب‌المثل‌ها و استعاره‌ها. مثال: در مکالمه بین دو سرباز جمله “Cover me ” به معنی «من را پوشش بده» است. ترجمه گوگل : من را بپوشان
- تنوع معنایی واحدهای زبانی: به عنوان مثال «زن خیاط» که در آن واژه زن دست کم دو معنی قابل قبول می‌تواند داشته باشد: 1- معنی جنس مؤنث 2-معنی همسر مرد
- جانشین کردن عبارات با یک معادل غیرمصططل‌تر (ترجمه تحت اللفظی)
- استفاده بیش از حد از استانداردهای در ترجمه
- ترجمه تحت‌اللفظی اسامی و نامهای رسمی
- درهم ریختگی جملات و عبارات در جملات بلند
- ترتیب نامناسب کلمات
- زمان، لحن و صدای فعل
- عدم تناسب اعداد
- تولید زائد «را»، «به»، «برای» و ضمایر
- ناتوانی در ترجمه صحیح ‘s
- دیکته اشتباه کلمات و عبارات غیر قابل ترجمه
تمامی این گفته‌ها حاکی از آن است که به منظور تحقق یک ترجمه ماشین کامل بایستی راه طولانی پیمود تا به این مهم برسیم.
منابع:
The effect of pre_editing on Output quality of Padideh Machine Translation System, by Sasan Baleghizadeh
رایانه و ترجمه، به قلم زهره بهجو، مجله مطالعات ترجمه
